DE KRIJGSHEREN ***

Chris Ryan , De Boekerij

(originele titel: Masters of War), 368 blz., ? 15.

Tijdens de Eerste Golfoorlog werd het Chris Ryan, toen een SAS-lid, in Irak te warm onder de voeten. Van zijn eenheid sneuvelden drie soldaten en werden er vier gevangengenomen en gemarteld. Hij was de enige die, na zeven dagen stappen door de woestijn, naar Syrië kon ontsnappen. Dat hij ooit een van zijn thrillers in dat land zou situeren, lag dus voor de hand en de huidige burgeroorlog bood hem de ideale aanleiding. In De krijgsheren volgen we Danny, wiens vader voor zijn ogen door een IRA-strijder werd doodgeschoten, een harde jongen die zich ten dienste stelt van waarheid en rechtvaardigheid. Hij wordt in Syrië ingezet om er de plannen van de Fransen te dwarsbomen en ondervindt daarbij dat hij zelf in feite van geen tel is. 'In de oorlog is de waarheid zo kostbaar dat ze beschermd moet worden door een lijfwacht van leugens', zei Winston Churchill ooit en dan zijn zowel de burgerbevolking als de eigen strijdkrachten niet meer dan verwaarloosbare pionnen. Ryan schrijft als de militair die hij ooit was: rechtlijnig, in korte zinnen en vooral heel brutaal. Er wordt in het wilde weg gemoord en verkracht en de algemene sfeer is er een van ouwe-jongens-krentenbrood. 'Hoe noem je een Libische militant zonder armen en benen?' 'Een goed begin.' Die stijl dus. Alleen wanneer Danny ontdekt dat de man die zijn vader heeft vermoord deel uitmaakt van zijn eenheid raakt hij even uit evenwicht.

MARNIX VERPLANCKE ■

Verberg tekst

De krijgsheren is het recentste boek van de Engelse auteur Chris Ryan (een pseudoniem, gelet op zijn turbulente militaire carrière bij de Britse SAS). Hij was lid van een speciaal team dat tijdens de Eerste Golfoorlog gevaarlijke missies uitvoerde in Irak.
In de proloog wordt een geheim onthuld dat SAS-officier Danny Black met zich meedraagt: zijn moeder is vlak na zijn geboorte op gruwelijke wijze vermoord door een lid van de IRA, en bij die aanslag is zijn vader het geheugen kwijtgeraakt. Na deze proloog wordt Black vanuit Libië naar Londen geroepen om in opdracht van MI6 diplomaat Hugo Buckingham naar Syrië te escorteren. De diplomaat zal daar proberen twee krijgsheren met elkaar te verzoenen. De missie lijkt gedoemd tot mislukken, want bij hun aankomst worden de drie collega's van Black vermoord of gevangengenomen. Hij staat er alleen voor om Buckingham te begeleiden. Niet enkel het Syrische leger zit hen achterna, maar ook de rebellen en een team huurlingen willen koste wat het kost de missie doen mislukken. Blijkt dan dat een van de huurlingen een goede bekende is van Black, een zekere Taff Davies, die ook reeds tijdens de eerste hoofdstukken van het boek zijn opwachting maakt. De Russen steunen het lokaal regime, de Fransen en Engelsen twijfelen en daartussenin laveert Black.
Hoewel het verhaal bijzonder vlot loopt en in een hels ritme is geschreven, is het einde reeds vroeg voorspelbaar en zeker geen verrassing. De lezer heeft meteen door dat Ryan een ervaringsdeskundige is die wellicht heel wat taferelen zelf heeft meegemaakt, en die de lezer duidelijk wil maken hoe gruwelijk een oorlog kan zijn. De manier waarop Ryan de gruwelijkheden beschrijft zal de lezer bij momenten het boek naast zich doen neerleggen. De auteur schrijft in zijn voorwoord overigens zelf: ‘Sommige delen zijn misschien niet zo aangenaam om lezen. Ik verontschuldig me daar niet voor. Oorlog heeft niets bekoorlijks. Oorlog is weerzinwekkend… en degene die er het zwaarst onder te lijden hebben zijn niet de politici…’
Toch dienen we ons af te vragen of deze vaststelling een vrijbrief kan zijn voor de bijzonder gedetailleerde en plastische beschrijvingen van de gruwel- en gewelddaden en martelingen. Het bloed spat van de bladzijden, afgerukte ledematen vliegen je om de oren… Ryan ontziet niemand. Hoewel de realiteit vaak de fictie overtreft, kan de vraag gesteld worden of de auteur geen grenzen overschrijdt, minstens die van een spannende thriller. De degout voor oorlog vertalen in een dergelijk agressief en bloederig verhaal is wellicht gereserveerd voor de diehardfans van dit genre. De doorsnee liefhebber van een goede — hetzij militaire — thriller zal het wellicht des Guten zu viel vinden. [Marc De Pril] Verberg tekst

Na zijn geboorte in 1989 wordt de moeder van Danny Black bij een aanslag door de IRA gedood en zijn vader zwaar gewond. Drieëntwintig jaar later is Danny lid van de SAS, de Britse special forces, en voert hij een opdracht uit in Libië, waar rebellen Brits personeel van de Verenigde Naties ontvoerd hebben en sommigen gedood. Bij terugkeer krijgt hij opdracht om naar Syrië te gaan om er contact te leggen met twee broers met als doel de Britse belangen na het Assad-tijdperk veilig te stellen. Een levensgevaarlijke opdracht, want de contactpersoon in Syrië blijkt niet te vertrouwen en aan de burgeroorlog komt maar geen einde. De schrijver mag dan zelf tot de special forces hebben behoord, maar dat maakt zijn verhaal in dit geval niet geloofwaardiger: de superheld die al dodend op zijn doel afgaat, die vaak 'fonteinen van bloed' laat spuiten en hersenen laat rondvliegen, geen enkele scrupule of trauma overhoudt aan zijn moordenaarsbaan: het is net zo onwaarschijnlijk als een doktersromannetje (al mist men daarbij, gelukkig, het geweld van dit boek). Maar er schijnen liefhebbers te zijn. Vrij kleine druk. Verberg tekst